خشم یکی از عواطف اساسی انسان است و در همه افراد دیده می شود. اگر کسی ادعا کند که هرگز خشمگین نمی شود قطعا به یک بیماری روانشناختی مبتلاست. اما اینکه هر کدام ما در مقابل این عاطفه طبیعی چه واکنشی نشان می دهیم در واقع رفتار ماست که می تواند در افراد مختلف متفاوت باشد. رفتار پرخاشگرانه یکی از رفتارهای ما در مقابل این عاطفه طبیعی است. رفتارهای دیگری که ممکن است در مقابل خشم بروز کند، رفتارهای منفعلانه، رفتار قاطعانه و یا ترکیبی از رفتار منفعلانه و پرخاشگرانه است. یعنی فرد در برخی موقعیتها برخورد منفعلانه دارد و سپس به دلیل اینکه دیگر نمی تواند خودخوری را تحمل کند دست به رفتار پرخاشگرانه می زند.

همه ما از عواقب رفتارهای پرخاشگرانه اطلاع داریم. بسیاری از ما می دانیم که  افراد در اقدام به رفتارهای پرخاشگرانه ممکن است دست به اقدامهایی بزنند که بعدا پشیمان شوند. متاسفانه در بسیاری از موارد پشیمانی نمی تواند عواقب جبران ناپذیر را به عقب برگرداند.

رفتار منفعلانه همان پرخاشگری است که به جای آنکه معطوف به دیگران باشد، خود فرد را متحمل آسیب می کند. به این معنا که به جای آنکه خشم خود را به دیگری نشان دهیم با خودخوری و آسیب زدن به خود تلاش می کنیم حس پرخاشگری مان را کاهش دهیم. همان قدر که ممکن است در پرخاشگری به دیگران اسیب برسانیم با رفتار منفعلانه نیز به خودمان آسیب می زنیم. تجمع این آسیبهایی که به خودمان وارد می کنیم می تواند بعدها حتی به شکل بیماری های جسمانی مثل سرطان بروز کند. بسیار مهم است که بدانیم این آسیبها جدی است و می تواند در آینده ما و سلامتی مان را متضرر کند. برخی افراد این خودخوری را به دفن خشم تشبیه کرده اند. در واقع انگار ما خشم و ناراحتی مان را دفن می کنیم و در نهایت باید یک روز منتظر فوران آتشفشانی باشیم که یک روز ما را خواهد سوزاند.

شیوئه کارامد برخورد با خشم روش قاطعانه است. در این روش فرد ضمن حفظ احترام خود تلاش می کند احترام طرف مقابل را هم حفظ کند و ناراحتی اش را با او در میان بگذارد. در شیوه قاطعانه ما خود و دیگری را متهم نمی کنیم و صرفا درباره احساس و ناراحتی مان صحبت می کنیم. در این شیوه برخورد ما فریاد نمی زنیم. تلاش می کنیم از جملاتی استفاده کنیم که با "من" شروع می شود. و کمتر از جملاتی استفاده می کنیم که با تو و با لحن توبیخی است. جملات سوالی و منفی جایی در این ادبیات ندارند. برای مثال به جای جمله "تو بلد نیستی محترمانه صحبت کنی؟" می توانیم بگوییم"این طرز صحبت کردن من را ناراحت کرد."

ادبیات قاطعیت ادبیات گسترده ای است که می توانید به تفصیل درباره آن مطالعه بفرمایید.

باید در نظر داشت که در برخی موارد امکان صحبت کردن وجود ندارد و ما به دلیل شرایط طرف مقابل ممکن است نتوانیم به راحتی اعتراض خود را مطرح کنیم. پیشنهاد می کنیم در این شرایط از شیوه هایی برای آرام کردن خود استفاده کنیم. درباره تکنیکهای آرامش بخش می توان به تفصیل در آینده صحبت کرد.  

منبع عکس: https://counselingwellnesspgh.com/counseling/anger-management/